HomeNewsVBC Press release Maart 13 2022 ekk guera Ukraina

VBC Press release Maart 13 2022 ekk guera Ukraina

13 di mart 2022

KOMUNIKADO DI PRENSA di Asosiashon di Komèrsio i Industria di Kòrsou, VBC.

 VBC: nos mester hasi todo por todo pa evitá un katástrofe sosial-ekonomiko den nos pais.

Apenas nos ekonomia a kuminsa rekuperá for di e sla devastador ku e pandemia di Covid a kousa, ku nos ta haña nos konfrontá awor ku otro reto grandi nos dilanti: subida di preis sin presedente! E invashon di Rusia na Ukraïna, riba su mes kaba ta algu hopi tristu i ku a kousa un tragedia humano enorme.  Ta bin aserka ku a konsekuensha di e sankshonnan tumá kontra Rusia, mundu kompletu ta konfrontando subida di preis di entre otro krudo i grano. Esaki lo kondusí na un subida adishonal di inflashon, riba e inflashon ku ya kaba tabata haltu a konsekuensha di e pandemia i e desrupshon ku esaki a kousa den e kadena logistiko mundial. Na februari 2022 tantu na Merka komo Hulanda e inflashon riba un base anual tabata riba 6%.

Kiko esaki ta nifika pa Kòrsou?

Na Kòrsou nos ta importá praktikamente tur kos i nos ta importá inflashon tambe. Preisnan ta subiendo kaba i por spera ku e subida di preis di krudo lo dal nos hopi duru entrante aprel benidero. E situashon ta hopi alarmante i VBC ta sumamente prekupá, pasobra e desaroyo negativo aki ta bini “on top of” otro desaroyonan negativo ku tabata tumando lugá kaba, por ehempel:

  • un ekonomia ku a kontraé ku mas ku 20% for di 2009 bin ariba;
  • forsa di kompra di nos hendenan ku a bin ta baha sigur pa e ultimo 20 añanan;
  • nos refineria ku no ta operá pa sigur tres aña kaba;
  • varios negoshi ku a sera nan porta dor di pandemia i varios ku ainda ta hopi swak finansieramente;
  • un desempleo general di riba 20% i 40% bou di hubentut;
  • un famia average na Kòrsou, ku di kada 100 florin, 88 florin ta bai pa paga debe;
  • un poblashon laboral ku ta stanká na no mas ku 60.000 hende ya pa hopi aña kaba;

Tur e puntonan menshoná ariba, huntu ku e subida di preis supstanshal ku ta na kaminda, kombiná ku e maneho ku Gobièrnu ta hiba pa kobra impuesto di un forma aselerá, por pone ku den 2022 Kòrsou ta kai den un reseshon ekonómiko, enbes di gosa di e kresementu ekonómiko di 6% ku Banko Sentral di Kòrsou i Sint Maarten (CBCS) a kalkulá.

Otro desaroyonan ku ta forma un menasa pa nos kresementu ekonomiko ta:

  • e tipo di kambio di euro, kual a bin ta baha poulatinamente último simannan. Tin analista ku ta pensa ku dollar Merikano i euro lo por hasta yega “paridat” den kurso di e aña aki, es desir ku 1 dollar lo ta igual na 1 euro.

Si esaki sosodé e lo por tin konsekuensha serio pa nos turismo, ku pa sigur 70% ta prosedente di Europa (lesa Hulanda) i kual na e momentunan aki ta nos pilar ekonómiko di mas importante.

  • subida di preis di krudo lo afektá tambe e preis di jetfuel, ku na su turno por afekta e preis di un pasashi di viaje. Ta mas ku klaro ku esaki tambe lo por afektá nos turismo di forma negativo, sigur en kombinashon ku bahada di e tasa de kambio di euro.

Kiko por hasi riba korto plaso pa aliviá e situashon?

Na varios okashon VBC a trese dilanti ku kresementu ekonómiko aselerá ta e solushon pa hopi di nos problemanan. Lo ta bon pa Gobièrnu enfoká riba esaki i konsentrá tur su esfuerso i akshonan di un forma kongruente riba e meta aki. Tambe VBC a bisa repetídamente ku nos lo tin ku hasi’e huntu, esta den un forma tripartite entre Gobièrnu, sektor sindikal i sektor komersial. Den su Economic Recovery Plan ku VBC a presentá na Gobièrnu, VBC a propone un aserkamentu di krisis,  igual ku a uza pa manehá e pandemia i pa di e forma ei reaktivá nos ekonomia ku urgensha. Lamentablemente te ainda Gobièrnu no a reakshoná riba e aserkamentu di krisis manera VBC a proponé. E retonan ku nos ta konfrontando ta grandi i nos mester hasi todo por todo pa evitá un katástrofe sosial-ekonomiko den nos pais.

Den e kuadro aki VBC ta sugerí lo siguiente:

  1. redusí omzetbelasting i accijns, meskos ku Hulanda i otro paisnan, entro otro Merka ta hasiendo. E èkstra OB ku Gobièrnu a kobra e último lunanan tin un karakter insidental i por parte ta ser okashoná dor di e preisnan mas haltu kousá pa inflashon. VBC ta rekomendá Gobièrnu pa mantené e entrada di OB i accijns basá riba e preisnan promé ku nan a subi dor di e pandemia. Dor di redusí e OB i accijns Gobièrnu lo pèrdè di gana, pero e konsumidó ta haña un espasio pa hala rosea.
  2. redusí invoerrechten riba tur produkto primario i bini bèk ku e OB vrijstelling pa “handelsgoederen”. Aki tambe ta e mesun kos, Gobièrnu ta kobra mas invoerrechten dor di e CIF preis ku a subi. Gobièrnu por baha e porsentahe di invoerrechten i mantené su entrada derivá for di invoerechten na e mesun nivel ku pre-pandemia.
  3. papia ku CFT i spliké ku e situashon di guera i subida di preis di krudo tabata imposibel pa antisipá. Konsekuentemente e situashon a kambia di tal manera ku mester hasi palabrashonnan nobo.
  4. konvensé Hulanda ku aunke nos ta outónomo, pa e yuda meskos ku a yuda e islanan BES, esta no ku fiansa pero ku ayudo real. Nos ta huntu den Reino Hulandes i e situashon ku a presentá su mes aki ku preisnan di krudo nunka visto for di aña 1982, ta algu ku niun hende no por a premirá, ni Hulanda mes.
  5. hasi e areglo di pago di impuesto un “sanering” di bè E pagado di impuesto ta drenta un areglo di pago, basá riba su forsa di pago. Si e kumpli kabalmente durante 5 aña i si sobra debe despues di e periodo di 5 aña, e ta haña kwijtschelding pa e restante. Esnan ku sí tin e forsa di pago pa por kumpli, mester hasi esei nòrmal.

E medidanan aki lo ta vigente pa un periodo di 3 luna i por wordu sea alargá of terminá dependiendo di e situashon na e momentu ei.

VBC