HomeNewsVBC Press release Enfoka riba kresementu ekonomiko 22 di Aug 2021

VBC Press release Enfoka riba kresementu ekonomiko 22 di Aug 2021

KOMUNIKADO DI PRENSA

22 di agosto 2021

BAN ENFOKA RIBA KRESEMENTU EKONOMIKO DURADERO!

Nos pais realmente ta pasando den un krisis ekonomiko kual lo por bira devastador, depende di ki maneho gobiernu skohe pa hiba. Komo VBC nos ta senjala desaroyonan I ta dispuesto pa duna un kontribushon pa yuda pensa riba solushonnan. Pero pa nos hasi esei, ta bon pa nos tin un presensia den e diferente komishonnan ku gobiernu ta lanta pa asesore.  Den nos komunikado di prensa ku nos a emiti na yuni ultimo, nos a ekspresa kaba ku nos no ta sinti ku tin sufisiente”sense of urgency” pa atende ku nos ekonomia. Praktikamente e uniko manera pa ns por Sali for di e krisis ku nos ta aden I mantene nos nivel di bida, ta dor di krese e bolo ekonomiko! Si e bolo no krese I bira mas grandi na un manera konsistente, e ta bira difisl pa nos Sali for di e situashon difisil aki.

Tin algun desaroyo hopi prekupante ku por stroba nos ekonomia di bons bek rapidamente. poe ehempel:

  1. Desaroyonan riba tereno logistiko na nivel mundial a pone ku prijsnan di materia prima i konteiner a subi i ta subiendo drastikamente. Por ehempel un konteiner di 40 pia for di China ku prome ku Covid tabata kosta US$ 3.000, awor ta kosta US$20.000. E desaroyo aki ta pone ku inflashon lo oumenta kual lo por kondusi na mas pobresa. Lo ta bon pa Gobiernu su maneho ta dirigi riba evita un senario asina i pa konsientisa nos Pueblo kon e ta uza su sè

 

  1. Banko Sentral (CBCS) den su ultimo reportage anual di 2020 a informa ku e entrada anual pa kabes di nos poblashon a baha drastikamente for di 2010. Ku otro palabra por konklui ku forsa di kompra di nos poblashon a bai atras supstanshalmente. Si nos sali for di punto di bista ku nos ekonomia a kremp ku 20% na 2020 kompara ku 2019 i ku pa 2021 e pronostikonan preliminar ta mustra ku lo no tin un kresementu ekonomiko tampoko, ta nifika ku e forsa di kompra ta sigui bai atras kompara ku 2019. E sifranan di CBCS ta disponibel riba su wè

 

  1. E pasonan ku Gobiernu a tuma pa intensiva e ponementu di aanslag di belasting i tambe aanmaningen, tampoko ta yuda nos sektor ekonomiko pa bòns bek i krese. Al kontrario esaki tambe lo swak e forsa di kompra serka e konsumidornan i tambe negoshinan ku ya kaba tin e finansieramente hopi difisil. Remarkabel ta ku na Hulanda e aserkamentu di Gobiernu ta net kontrali. Einan outoridatnan di impuesto a hasi lo maksimo pa fasilita kompanianan i suidadanonan mas tantu posibel. A bini ku varios areglo suave pa yuda sektor komersial kue forsa bek i pasina depues nan por kumpli atrobe ku nan obligashonan di impuesto, segun ta Sali for di e krisis kousa pa e pandemia. Banko Mundial tambe ta rekomenda e mesun aserkamentu aki den su raport kaminda e ta analisa e potenshal medidanan di impuesto pa responde na e krisis na un manera mas efektivo posibel.

 

  1. E plannan ku Gobiernu tin pa hasi kambio na e sistema di impuesto I kual lo mester drenta na vigor 1e di yaniwari 2022 su intenshon ta bon, pero nos tin miedu ku esakinan lo no duna e resultado desea. Un analisis breve ku ekspertonan di impuesto den den sektor priva a hasi ta duna indikashon ku e kambionan aki lo por tin konsekuensha ku inflalshon lo oumenta mas ainda. Pues esaki lo ta “slá den dué”.

VBC su prekupashon ta ku e kombinashon di e kuater faktornan aki lo ta devastador pa nos ekonomia. Nan lo pone ku e bolo ekonomiko lo no krese i ku chèns grandi ku e bolo lo sigui bira mas chiki. Awor, pa lokual ta trata punto 1, lokalmente nos no tin grep riba e desaroyonan mundial. Pero si nos tin grep riba punto 3 i punto 4 i ta einan nos komo VBC ke pidi Gobiernu pa ban den kombersashon habri ku otro i pa rekonsidera e dos puntonan aki. VBC ta di opinion ku punto 3 i 4 lo NO yuda pa krese e bolo ekonomiko, ku tantu nos tin mester di dje. Nos ta di opinion ku Gobiernu i kisas tur otro stakeholder importante den nos komunidat, den e situashon aktual, su enfoke mester ta dirigi riba kresementu ekonomiko duradero. Via e ruta aki, no solamente Gobiernu lo genera mas entrada, pero tambe lo genera kuponan di trabou pa nos hendenan. Si nos ekonomia drai zetá i krese supstanshalmente, manteniendo tur otro faktor igual, tur hende i tur sektor lo benefisiá for di esaki. Sektor privá ta hunga un ròl masha importante den esaki komo “driver” di nos ekonomia. Ta p’esei VBC su posishon ta, ku juist den e situashon aktual bo mester duna sosten pa fortifiká sektor priva i no swak e.

Ta bon pa sigui stimula nos turismo i bini ku mas insentiva pa hasi esaki, ya ku riba termino kortiku ta praktikamente e uniko pilar ekonomiko ku por tresa sen den lachi hopi lihe pa Gobiernu. Pero turismo so no por karga nos ekonomia I ta pone ku nos ta bira (keda) hopi vulnerabel pa shòknan eksterno. Dikon Gobiernu no ta institui un tim di krisis ekonomiko, meskos ku e krisis tim ku e tin pa Covid? Un Curacao Economic Recovery Council, konsistiendo di su miho hendenan, pa asesoré? Dikon no pensa na temporalmente elevá sierto tareanan na nivel di Reino, ya asina bo tin un base mas amplio (economies of scale)? Por ehempel salubridad publiko? Ku 150 mil pa 160 mil hende ta sumamente difisil pa nos por sigui mantene nos nivel di bida I seguridat sosial ku nos a kustumbra ku ne. Kisas mester kuminsa pensa hopi serio pa awor si bini ku un maneho riba tereno di imigashon, pa a largo plaso krese nos poblashon. Asina a lo menos nos por mantene e mesun nivel di bida pa nos yunan.

Korsou ta den un situashon ekonomiko hopi difisil i Gobiernu so no por solushoné. Ta huntu nos tin ku hasi’é, sektor privá huntu ku sektor laboral I otro stakeholdernan den nos komunidat.

Manera semper, VBC ta pará kla pa duna tur sosten i koperashon.

Vereniging Bedrijfsleven Curaçao