HomeNewsVBC press release Areglo Mutuo 17 Aprel 2023

VBC press release Areglo Mutuo 17 Aprel 2023

KOMUNIKADO DI PRENSA

17 aprel 2023

VBC ta desepshoná ku e Areglo Mutuo no ta enfoká mas fuerte riba desaroyo ekonómiko.
VBC a tuma nota di e Onderlinge Regeling o sea e Areglo Mútuo ku resientemente gobièrnu di Kòrsou a firma ku Hulanda i kual a lanta bastante diskushon den komunidat. Awor ku dianan ta pasando i e promé reakshonnan ta tras di lomba, ta bon pa sinta kabes friw i analisá pa wak si Kòrsou ta miho sirbi ku e Areglo Mútuo aki.

1. Areglo Mutuo of COHO?
Ta bon konosí ku durante kurso di añanan hopi rekomendashon a wòrdu hasi den diferente rapòrt dor di varios organisashon, ku e meta pa fortifiká e struktúranan ekonómiko, krea prosperidat pa Kòrsou i bienestar pa tur ku ta biba aki. Hopi di e rapòrtnan aki a keda drumi den e famoso láchinan i e rekomendashonan nunka a wòrdu implementá. E ánimo i boluntat polítiko pa implementá kambionan struktural i/o tuma akshonnan impopular, pero ku ta bon pa kresementu ekonómiko di Kòrsou i bienestar di nos hendenan, semper tabata hopi abou. Un bon ehèmpel di esaki ta na momentu ku na 2013 a instituí un gabinete di tarea (takenkabinet) enbes di un gabinete polítiko, pa tuma desishonnan ferfelu i implementá kambionan ku ta impopular, manera subi edat di penshun di behes.
Na momentu ku e pandemia Covid-19 a dal aden na mart 2020 por a tuma nota ku nos pais i ekonomia no tabatin e forsa i resiliensia nesesario pa por a risistí e shòk fuerte ei i situashon difisil ku a presentá. Basá riba e eksperensha akí Hulanda a presentá ku un struktura pa supervisá i garantisá ku e kambionan nesesario, pues e reformanan, lo wòrdu implementá. Enberdat e struktura di CHE i despues COHO tabata anti-demokratiko, ya ku e lo (por) a by-pass Staten, siendo ku Pueblo no a vota pa e organo COHO. Esaki a trese hopi resistensha ku ne, lokual a pone ku e gobièrnu aktual a disidí na renegoshá i awor a bini ku e Areglo Mútuo. E pregunta grandi ku VBC ta puntra su mes ta ku si awor aki sí nos politikonan i lidernan lo demostrá e madures, seriedat i kurashi nesesario pa implementá e reformanan ku nos mes a bai di akuerdo ku ne den e Landspakket. No tin mas tempu pa keda dúndula. Nos poblashon ta birando menos, ta envehesiendo i empobresiendo. E sifranan ofisial ta mustra esei. Nos tin retonan grandi nos dilanti manera nos seguridat sosial, nos enseñansa, salubridat públiko i mas. A kambia di COHO pa e Areglo Mútuo, pero esaki riba su mes no ta “zaligmakend”, awor nos tin ku demostrá ku nos mes por i ku NO tin mester di 3 hende sintá na Den Haag pa dikta kiko tin ku sosode. Nos ta kla pa hasi esei?

2. Desaroyo i kresementu ekonómiko ta imperativo
Na varios okashon VBC a trese dilanti ku e “bolo ekonómiko” tin ku bira mas grandi. Esaki ta e úniko solushon pa nos por generá hopi mas entrada di impuesto i prima sosial pa por mantené e nivel di bida i di servisio (voorzieningen) ku nos ta gosa di dje awor aki. Awor ta resultá ku e Areglo Mútuo no tin e pakete di invershon ku tabata forma parti di COHO. Na 2021 gobièrnu Hulandes tabatin alrededor di 1 miljard florin presupuestá pa e 3 islanan huntu over di un periodo di 6 aña. VBC ta lamentá profundamente ku e pakete di invershon aki no ta forma parti di e Areglo Mútuo, pasobra ta netamente invershon pa stimulá desaroyo i kresementu ekonómiko ta lokual ku mas nos tin mester awor aki. Mas aún awor ku e refineria no a habri na 2022, manera sigur nos di VBC tabata spera. Mirando ku tin difikultat pa habri e refineria, mas ku nunka e fondonan pa invershon den stimulá, jumpstart i epesialmente diversifiká nos ekonomia ta nesesario. Turismo so no por krea un base pa un ekonomia sostenibel.
Tantu CFT komo Banko Sentral resientemente a trese dilanti ku e invershonnan di gobièrnu ta kedando atras. Minister di Finansas korektamente ta hasiendo un esfuerso maksimo pa subi e compliance, pero ku mehorashon di e compliance so, nos no ta bai yega. Lo yega un momentu ku e oumento di entrada di impuesto, através di un mihó compliance, lo yega un “plateau” ku e no ta sigui oumentá. Konforme e Landspakket mester reformá i simplifiká nos sistema di impuesto, lokual nos no ta mira ta tumando lugá. Nos no ta mirando e shift di impuesto direkto pa impuesto mas indirekto ta tumando luga. E sistema fiskal aktual ta poniendo hopi preshon riba esnan ku ta kumpli korektamente ku nan obligashonnan di impuesto, siendo ku tin un sirkuito pretu grandi ku no ta paga. Dor di shift di impuesto direkto pa mas indirekto, bo ta fòrsa e sirkuito pretu pa nan tambe kontribuí ku un parti pas hustu. Kastigando esunnan ku ta paga kaba ku 6.75% no ta hustu kontra esunnan ku ta den sirkuito pretu i no ta paga nada. En todo kaso VBC ta desepshoná ku den e Areglo Mútuo no a inkluí e pakete di invershon i no ta pone sufisiente enfasis riba kresementu ekonómiko. VBC lo ke tende di gobièrnu ta ki plan alternativa e tin pa yega na e fondonan nesesario, pero ku no ta forma parti di e Areglo Mútuo.
Den e kuadro aki ta bon pa rekordá e gabinete Hulandes riba lokual ela menshoná den su “coalitieakkoord”, esta ku lo bai wak e posibilidat pa habri sierto fondonan pa asina Kòrsou, Aruba i Sint Maarten tambe lo por bini na remarke pa hasi uso di esakinan.

3. Base amplio pa sosten (draagvlak)
Un otro punto ku VBC ta lamentá ta e echo ku gobièrnu no ta buskando un sosten amplio pa karga ku e reformanan ku mester wordu implementá. Tur kambio ta trese resistensia ku ne. Pa por implementá e reformanan den Landspakket lo ta bon pa gobièrnu krea un base amplio pa yuda karga ku esakinan. Na varios okashon VBC a trese dilanti ku ta importante pa sektor privá tambe ta sinta na mesa di un forma strukturá pa yuda pensa i yuda karga e reformanan ku ta na kaminda. Te na e momentunan aki no a bini niun kambio den e forma di proseder di gobièrnu. Den pasado a lo menos tabatin reunionnan di e Plataforma Tripartit, den kual e partnernan sosial por a trese nan puntonan di prekupashon dilanti, pero ya pa basta tempu esakinan no ta tuma lugá mas. Esaki ta di inaseptabel. VBC ta spera ku mirando e retonan grandi ku nos tin nos dilanti i e reformanan ku ta pendiente pa wòrdu implementá, ku gobièrnu lo demostrá e madures nesesario i envolví e partnernan sosial pa asina krea un base muchu mas amplio i fuerte pa karga ku e reformanan.

VERENIGING BEDRIJFSLEVEN CURAÇAO